روان تحلیل گر برای آگاهی از محتویات ناهشیار و غلبه بر مقاومت مراجع از شیوه هایی همچون تحلیل مقاومت، تحلیل خواب، تحلیل رویا، تداعی آزاد تحلیل انتقال تعبیر و تغییر روش فعال سازی روان پریشی بهره می گیرند (اسکاپيراه، ۲۰۰۰).
در تحلیل مقاومت، مشاور به بررسی محتوای بیان شده یا منع شده می پردازد، به این شکل که در صورت مشاهده مقاومت از مراجع خواسته می شود به تداعی آزاد بپردازد و در صورت ادامه مقاومت از وی خواسته می شود به تداعی آزاد بپردازد و در صورت ادامه مقاومت از وی خواسته می شود موارد را روی کاغذ بیاورد و در صورت مقاومت مجدد از وی خواسته می شود از روی یادداشتهای روزانه استفاده کند. به این ترتیب که در هر ساعت از روی که خواست مطلبی بنویسد این نوشته ها منبع خوبی برای شناخت دلایل مقاومت خواهند بود. (میرز، ۲۰۰۱).
در تحلیل خواب و رویا مشاور سعی می کند با استفاده از سمبل ها و نمادهایی خواب ها را تعبیر کند. فروید در طی جلسات مشاوره خود دریافت که رویاها و خواب ها بیشتر اوقات نشان دهنده خاطرات واپس رانده با اهمیتی هستند، وی همچنین در طول کارش با بیماران بین نمادهای موجود در رویاها همسانی هایی یافت.
به این سبب برای بعضی از نمادها معانی مشخص ارائه کرد. او معتقد بود روان تحلیل گران با توجه به این عمومیت ظاهری به سبب وجود تفاوت بین افراد و نوع مشکلاتشان باید در تفسیر هر کدام به ویژگی خاص بیمار توجه شود. البته فرد تمامی رویاها را معلول تعارضات هیجانی نمیداند بلکه می گوید بعضی از آنها ناشی از محرکهای ساده ای مانند درجه دمای بدن، درجه دمای اتاق، پرخوری قبل از خواب یا بیماری جسمی است (میرز، ۲۰۰۱).
بنابراین تمامی خواب ها و رؤیاها معنا و محتوای رمزی ندارند. در روش تداعی آزاد از مراجع خواسته می شود هر کلمه ای را که به ذهنش می رسد بازگو کند. در این حالت مراجع معمولا ابتدا سعی می کند کلماتی را بر زبان آورد که در حیطه دید او قرار دارد، سپس وقتی با کمبود کلمه روبرو می شود به سراغ کلماتی که در ذهن دارد می رود. لذا مشاور معمولا کلمات برگرفته از محیط و مکان فعلی را کنار گذاشته و به بررسی کلمات بعدی می پردازد (میرز، ۲۰۰۱).
فروید در خلال جلسات درمانگری متوجه پدیده ای شد که آن را انتقال نامید. انتقال نشان دهنده نگرشی است که مددجو نسبت به یک شخص مهم و با ارزش در زندگی داشته و اکنون آن را به درمانگر فرافکنی می کند. روانکاو می تواند با استفاده از پدیده انتقال که از اصول اساسی درمان در روانکاوی است به مددجویاری دهد تا علل رفتار روان رنجور خود را بشناسد (بورتون و سس، ۲۰۰۰).
در تفسیر مشاور یا روان درمانگر به بیان مجدد و شرح و تفسیر مواردی می پردازد که توسط مراجع بیان شده و با محتویات ناخودآگاه ارتباط داشته است، این تفسیر به مراجع کمک می کند تا نسبت به مشکل خود و نحوه حل آن بینش کسب کند. به منظور انجام هر چه دقیق تر این تعبیر و تفسیر روانکاو می تواند از تولیدات تحلیلی مراجع مانند نقاشی، موسیقی، نمایشنامه، شعر و صنایع دستی
