پژوهش در درون یک چهارچوب نظری به تدوین سؤالهای دقیق پژوهشی کمک فراوانی نموده، محقق را در طرح سؤالات به خوبی هدایت می کند.
همچنان که کورت الوین اشاره کرده است: «هیچ چیز سودمند و کارآمدتر از یک نظریه خوب نیست، چرا که یک نظریه خوب بهترین هدایت عملی است» (به نقل از مارو، ۱۹۶۹).
بنابراین بهترین کار این است که در ابتدا وقت بیشتری صرف فرایند پژوهش نموده تا سوال خود را در یکی از الگوهای نظری موجود جا دهیم و یا اینکه الگوی خاص خود را تدوین کنیم.
این امر از طریق ترسیم فرضی چگونگی ارتباط متغیرهای مورد مطالعه انجام پذیر است؛ برای نمونه اگر پژوهشگری قصد دارد رابطه بین همدلی مشاور با بیمار و تأثیر آن را در بهبودی مراجع مطالعه کند، باید هم به فرایندهای مداخله ای احتمالی و هم متغیرهای دیگری که ممکن است هم همدلی و هم بهبودی را تحت تأثیر قرار دهند، توجه داشته باشد.
در یک نگاه، همدلی مشاور ممکن است شناخت بیمار از خود را تسهیل و تعمیق بخشد و آن نیز به نوبه خود به بهبودی بهتری منتهی می شود. و با نگاهی دیگر، ممکن است خود آگاهی مراجع قبل از شروع درمان باعث ایجاد همدلی درمانگر و همچنین بروز همدلی درمانگر باعث بهبودی بهتر مراجع شود .
حال اگر از دیدگاه دیگری به قضیه بنگریم، همدلی مشاور ممکن است به عنوان یک تقویت کننده مؤثر عمل کرده، منجر به آشکار سازی و رهایی آزادانه احساسات در مراجع شده و یا عزت نفس را در او افزایش بدهد که آن نیز بهبودی مراجع را در بر خواهد داشت.
همان گونه که دیدیم تدوین و با انتخاب الگوی نظری - همچنان که گفتیم یا از الگوهای موجود گرفته شده و یا ایداع خاص خود پژوهشگر است .
برای پژوهش بسیار مهم و اساسی است، چرا که در گام بعدی می تواند به انتخاب سؤالات خاص پژوهش (همبستگی با علی و مقایسه ای مناسب برای مطالعه کمی بینجامد.
در تمامی پژوهشها، حتی پژوهشهای اکتشافی نیز، بهتر است محقق تلاش نماید تا آنجایی که امکان دارد نظریه ها با پیش فهمهای ضمنی اش را که به شکل انتظارات، پیش بینیها و سوگیریهای احتمالی است، هرچه بیشتر روشن و تصریح نماید (پكرا و آدیسون، ۱۹۸۹).
تفاوت در اینجاست که در پژوهش اكشانی به جای اینکه نظریه های ضمنی به طور صریح مورد آزمون قرار گیرند، در سایه نگه داشته میشوند فعلا داخل پرانتز قرار می گیرند.
ممكن است برای محقق جالب باشد که پس از اتمام مطالعه اکتشافی یافته های به دست آمده را با پیش بینیهای اولیه مقایسه کند تا مشخص شود که از مطالعه موجود چه چیزهایی آموخته است.
