در بینش اسلامی همه جهان از جمله انسان مخلوق خداوند هستند و برای رسیدن به هدف و منظوری آفریده شده اند. انسان دارای قدرت تفکر و برخوردار از قدرت انتخاب می باشد. هدف آفرینش انسان رسیدن به رشد و کمالی که در فطرت او مقدر است می باشد. راهنمایی نیز وسیله ای برای رسیدن انسان به مرحله رشد و کمال است. نتیجه راهنمایی، پرهیزکاری است و پرهیزکاران توسط خداوند مورد راهنمایی قرار گرفته اند. راهنما و مشاور باید دارای صفاتی مانند تقوی، صداقت در گفتار و اعمال، آگاهی و دانایی، استقامت و پایداری، امانت داری و رازداری و خوش خوبی باشد. اهداف راهنمایی و مشاوره در اسلام هدایت، نصیحت، مشورت کاستن از آلام روحی و تنش های عصبی و رشد و کمال ذکر شده است. مشورت یکی از خدمات تخصصی مشاوره است و در اسلام نیز توصیه زیادی شده است که کارها با مشورت انجام شوند. مشورتدهنده دارای چهار نقش گسترده تربیت کننده - آموزش دهنده، کارشناس - تجویز کننده، مذاکره کننده و همکاری کننده می باشد. دین اسلام مبنای شخصیت انسان را فطری می داند. طبیعتا روشهای راهنمایی و مشاوره ای نیز براساس فطرت انسان قرار دارند و انتخابی و عقلانی هستند. ریشه مشکلات و نابسامانی های انسان در سیستم فکری نامعقول او قرار دارد. اسلام می خواهد به انسان کمک کند تا بعد عقلانی و منطقی خود را شکوفا کند و از تفکرات غیرمنطقی و نامعقول دوری نماید. توحید و ایمان به خداوند یکتا باور مرکزی و اساسی است که سایر باورها نیز در پیرامون آن شکل می گیرند. این باور رابطه انسان با خداوند را شکل می دهد و سایر روابط انسان نیز پیرامون آن شکل می گیرند. ارتباط با خداوند به انسان کمک میکند تا عظمت خود را دریابد و به هر خواری و حقارتی تن ندهد. کسی که خود را ارزشمند نمی داند احتمال بروز هر نوع انحراف و اختلال رفتاری و ناهنجاری شخصیتی در او افزایش می یابد. لذا روش های راهنمایی و مشاوره به انسان کمک می کنند تا تفکر خود را اصلاح کند و به صورت منطقی و درست فکر کند. باورهای منطقی موجب پویایی و تحولپذیری ذهن و پذیرش تحولات مثبت، استقلال، سلامت روان، افزایش مراقبت فرد از خود و تلاش و کوشش انسان می شود و مانع یاس و نومیدی در او می گردند. باورهای غیرمنطقی براساس تمایلات غریزی و آنی شکل می گیرند و اساس عقلانی درستی ندارد. عواملی مانند کمی یا نادرستی اطلاعات، ملاک ارزشیابی نادرست، غفلت و سهل انگاری، تسلیم خواهشهای نفسانی شدن و تمسک به سنت های باطل رایج موانع تفکر منطقی می باشند.