در این مرحله، بیشتر اوقات کودکان صرف بازی می شود و در واقع، اغلب آنان از زمانی که بیدار شوند تا وقتی که دوباره به خواب بروند به آن مشغول می گردند. بازی، تأثیر زیادی بر یادگیری و رشد کودکان دارد و توجه به آن ما را با دنیای درونی ایشان آشنا می کند. از طریق بازی کودکان یاد می گیرند تا با هنجارها و انتظارات اجتماعی و همین طور طرز کار اشیا و ابزارها آشنا شوند و یا تغییراتی را در دنیای اطراف خود به وجود آورند. بازی به کودکان چیزهایی را در مورد خودشان، دیگران، قواعد و قوانین و رعایت یا عدم رعایت آنها می آموزد. برخی از افراد بازی را با کار مقایسه می کنند و در این مقایسه، بازی را فعالیتی بی اهمیت می دانند و برای سبک شمردن آن بیان می کنند که «آن تنها یک بازی کودکانه است» و یا این که «او فقط دارد بازی می کند». به نظر این افراد، بهتر است که کودکان وقت خود را صرف فعالیت های مفید، یعنی هدفمند و جهت دار کنند. این عده، از اهمیتی که بازی برای رشد همه جانبه کودکان در این سن دارد غافلند و به دلیل این بی توجهی، روان شناسان بر این شده اند تا به نقش ارزشمند و سرنوشت ساز بزرگسالان در حمایت از بازی های کودکانه نیز توجه کنند که یکی از آنان اریک اریکسون است. اریکسون توانایی های حرکتی و ذهنی کودکان را در این مرحله رو به رشد می داند و بر این باور است که آنان علاقه به انجام کارهای زیادی برای خودشان دارند. میل آنان به نشان دادن ابتکار عمل در این سن زیاد است و با توجه به خیال پردازی هایی که دارند، ابتکار ، در آنان نیز رشد زیادی می کند. با وجود این، میزان رشد این گونه رفتارها، در گروی واکنشهای والدین و تشویق یا منع این نوع فعالیتها یا ابتکار عمل ها از سوی کودکان است. هرگاه والدین چنین رفتارهایی را در کودک منع و یا تنبیه کنند، نوعی احساس گناه مزمن در وی به وجود می آید که بر تمامی فعالیتهای خودانگیخته او در سرتاسر زندگی سایه خواهد افکند و جرات انجام اینکار را از وی سلب خواهد کرد. اما، اگر والدین با عشق و محبت به کودک نشان دهند که رفتارهای مجاز یا غیر مجاز کدام اند، ابتکار وی را به سوی هدف های واقع بینانه و مورد قبول اجتماع هدایت خواهند کرد و آمادگی لازم را برای پذیرش مسؤولیت و رشد اخلاق را در وی فراهم خواهند نمود و این شبیه به چیزی است که فروید در مورد رشد فراخود می گوید. این مرحله از رشد که سنین بین ۳ تا ۵ سالگی را در برمی گیرد با مرحله آلتی مطرح شده از سوی فروید شباهت دارد و اریکسون آن را مرحله ابتکار و بحران آن را احساس گناه نامیده است.