در رویکرد سنتی مشاوره جزء کوچکی از سیستم آموزشی مدرسه بود ولی در دیدگاه جدید او با معلم، مدیر و والدین و سایر اعضاء جامعه کار می کند و آنها را در جهت عملی شدن برنامه های مشاوره مدرسه هدایت می کند. برنامه های جامع رشدی نتیجه به کارگیری نظریه مشاوره جدیدی است که از آن تحت عنوان مشاوره مدرسه مبتنی بر توانایی نام برده می شود مشاوره مدرسه مبتنی بر توانایی در گذشته تمام توجه روان شناسی، شناسایی و تعریف اختلالها و تلاش برای رفع آنها بود و افراد سالم و بهنجار کمتر مورد توجه واقع می شدند (پیرلین و اسكولر، ۱۹۸۲). مشابه این گرایش در مشاوره نیز وجود داشت و در مدارس بیشتر دانش آموزان مشکل دار و یا دارای نقص و ناتوانی مورد توجه واقع می شدند. امروزه برخلاف گذشته و به مدد یافته های پژوهشی جدید مشاوره مدرسه توجه خود را بر روی ایجاد فرصتهای شکوفایی و پیشرفت برای همه دانش آموزان قرار داده است (راک و پاترسون، ۱۹۹۶). مشاوره مبتنی بر توانایی نتیجه این تفکر جدید است. یک مدل نظری است که هدف آن فراهم کردن فرصت رشد در زمینه های تحصیلی، شغلی، فردی و اجتماعی برای همه دانش آموزان است. این رویکرد جدید برخلاف رویکرد سنتی بر آسیب شناسی و تشخیص نقص و ناتوانی در دانش آموز تمرکز نمی کند و معتقد است تاکید بر آسیب شناسی مانع رشد همه جانبه دانش آموز می شود و فرصتهای رشدی او را محدود می کند (اكوس، کالاسی، ۲۰۰۸). رویکرد جدید بر رشد و ارتقاء توانایی های دانش آموز تاکید می کند. هرچند در گذشته هم، رشد و پیشگیری جزء اهداف مشاوره مدرسه بوده اند، اما فعالیت های رایج مشاور در مدرسه مشابه روان شناسان بالینی و مددکاران اجتماعی بود و او توجه خود را به دانش آموزان مشکل دار یا دارای نقص و ناتوانی متمرکز می کرد. این شیوه فعالیت طبیعتا دامنه خدمات مشاور را محدود می کرد و به درصد کمی از دانش آموزان اختصاص پیدا می کرد و اکثریت دانش آموزان از آن بهره ای نمی بردند (آکوس، کالاسی، ۲۰۰۴). در این مدل نظری مشاور مدرسه چهارچوب کاری مشخصی دارد و از روشهای مختلف مانند راهنمایی، مشاوره، تدریس منبع مشترک راهنمایی در کلاس درس، مشورت و مداخله سیستماتیک استفاده می کند. در این مدل نظری، مشاور نقش اصلی در برنامه های مشاوره مدرسه را دارد.