اما شروع بررسی علمی در این خصوص را می توان مربوط به سال ۱۳۳۲ دانست.
در این سال با کمک وزارت کار و سازمان صنایع کشور و هیئت عمران بین المللی برای انتخاب، اشتغال و انتصاب های صحیح طرحی ارائه شده در پی آن عده ای از کارمندان و وزارتخانه ها به خصوص وزارت آموزش و پرورش تحت نظارت متخصصان ایرانی و خارجی شروع به کارآموزی و فعالیت چگونگی انتخاب افراد برای مشاغل به شیوه علمی نمودند (حسینی بیرجندی، ۱۳۷۵).
در سال ۱۳۳۴ در اداره مطالعات و برنامه ها واحدی به نام دایره تحقیقات روان شناسی تشکیل شد.
این اداره به تهیه تعدادی تست های هوش، سنجش و دیگر ویژگی های روانی که همگام با فرهنگ این کشور باشد اقدام نمود.
بعدها از این تستها برای برگزاری مسابقات دانشگاهی استفاده شد.
فعالیت دیگری که انجام شد شناسایی کودکان عقب مانده ای بودند که می توانستند در مدارس عادی یا مدارس خاص این کودکان تحصیل کنند.
در سال ۱۳۳۷ چند گردهمایی فرهنگی و علمی در مشهد و آبادان تشکیل شد و بعد در شهر تهران و تعدادی مدرسه به صورت آزمایشی برنامه راهنمایی را اجرا کردند (حسینی بیرجندی، ۱۳۷۵).
در همین سال پیشنهاد ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره ای در جلسه ای مطرح و پس از موافقت و بررسی چند ساله در سال ۱۳۴۴ اداره راهنمایی تحصیلی به عنوان ادارهای تحت نظر اداره کل مطالعات و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش شروع به کار کرد.
در سال ۱۳۴۷ دفتر برنامه راهنمایی تحصیلی مأموریت یافت تا مقدمات کار و نحوه اجرای برنامه راهنمایی را در مدارس بررسی کند.
در اردیبهشت سال ۱۳۵۰ سمیناری در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران به بررسی برنامه راهنمایی و مشکلات احتمالی آن پرداخت.
نتیحه بررسی های ارائه شده در این سمینار لزوم ارائه برنامه راهنمایی به صورتی مدون و علمی و اجرای آزمایشی آن در مقیاسی محدود بود.
از آنجا که چنین برنامه ای باید توسط متخصصان به اجرا در آمده و ارزیابی می شد.
در این سمینار به اهمیت تربیت متخصص قبل از اجرای برنامه نیز اشاره شد.
اما در مهر ماه سال ۱۳۵۰ مدارس راهنمایی از شش سال به پنج سال تقلیل یافت. سه سال بعد از آن دوره راهنمایی تحصیلی نام گرفت.
